Meniscus: zoveel meer dan een schokdemper !
Meniscussen, elke knie heeft er twee. Langs de binnenkant van de knie zit een maanvormige sikkel, aan de buitenkant een open rondje. Ze vervullen 3 functies: drukspreiding, glijding en stabiliteit. De binnenste meniscus draagt ongeveer 50% van het gewicht in de knie. De rest rust op het kraakbeen. De buitenste draagt nog meer, namelijk 70%. De meniscussen verspreiden het gewicht over een groot oppervlak. Haal je hem weg, dan drukt al het gewicht op het kleine oppervlak waarmee kraakbeen van dijbeen en scheenbeen elkaar raken. De meniscussen zorgen er ook voor dat dit kraakbeen over elkaar schuift zonder veel weerstand. Zonder meniscussen schraapt het kraakbeen met een zeer hoge lokale piekdruk en dat beschadigt het kraakbeen.
Daarnaast dragen meniscussen ook bij aan de stabiliteit van het kniegewricht. Wanneer een voorste kruisband afscheurt, zorgt alleen de binnenste meniscus ervoor dat de koppen van dij- en onderbeen bij het plooien van het been op hun plaats blijven ten opzicht van elkaar. Hij staat daarbij bloot aan enorme krachten en dat verklaart waarom hij zo snel slijt bij mensen die geen voorste kruisband meer hebben.
Partiële meniscectomie
Indien de meniscus onherstelbare schade heeft opgelopen, dan wordt de scheur tijdens een kijkoperatie verwijderd met speciale instrumenten, tangetjes en shavers. Uiteraard wordt enkel het beschadigde deel verwijderd, de gezonde delen worden bewaard. De partiële meniscectomie is de meest uitgevoerde arthroscopische ingreep ter wereld met gunstige resultaten in meer dan 90% van de patiënten. Desalniettemin is het risico op verdere slijtage van het gewricht bij deze patiënten verhoogd op lange termijn (meer dan 20 jaar). In een beperkt aantal patiënten, ontstaat pijn, zwelling of versnelde kraakbeenslijtage kort na de ingreep. Deze patiënten komen dan ook in aanmerking voor bijkomende behandeling zoals meniscus vervangende oplossingen (zie verder)
Meniscus hechting
In sommige gevallen kan een meniscus scheur hersteld worden door een meniscus hechting. Spijtig genoeg komen niet alle scheuren hiervoor in aanmerking; enkel scheuren bij jonge patiënten in een goed doorbloed gebied . Tijdens een kijkoperatie wordt de scheur gehecht door middel van geavanceerde technieken met naald en draad. De slaagkansen van deze operatie zijn ongeveer 80%.
Kunstmeniscus of scaffold
We zoeken tegenwoordig vooral hoe we de meniscus en zijn functie kunnen bewaren. Bijvoorbeeld een scaffold of poreuze kunstmeniscus waarin zich lichaamseigen cellen vastzetten die tot een nieuwe meniscusachtige structuur uitgroeien. Voorlopig is deze techniek alleen geschikt voor partiële of kleinere pijnlijke defecten. De ingreep gebeurt via een kijkoperatie. Er bestaat op dit ogenblik reeds meer dan 5 jaar ervaring met deze innovatieve scaffold. De korte termijn ervaringen werden recentelijk gepubliceerd in de ‘Americal Journal of Sports Medicine’.
Meniscustransplantatie
Jonge mensen met pijn en een sterk beschadigde of volledig weggenomen meniscus, maar bij wie het kraakbeen in de knie nog vrij goed in orde is, zijn ideale kandidaten voor deze meniscus transplantatie. Hierbij wordt de volledige meniscus vervangen door een donor meniscus, deze techniek is dus bedoeld voor grotere letsels. De ingreep gebeurt via een kijkoperatie. Nadeel van meniscus transplantatie is uiteraard dat er een geschikte donor meniscus beschikbaar dient te zijn, een wachtlijst van 6 tot 12 maand in geen uitzondering meer.
We hebben meer dan 20 jaar ervaring met meniscus transplantaties welke in alle toonaangevende orthopedische tijdschriften werd gepubliceerd (AmJBJS, KSSTA, Arthroscopy)
Meniscusprothese
Deze innovatieve techniek bevindt zich nog in een experimenteel stadium. Op dit ogenblik loopt er een multicentrische studie waarbij zorgvuldig geselecteerde patiënten deze nieuwe meniscus prothese krijgen ingeplant. De eerste resultaten lijken veelbelovend. Mogelijks is dit een oplossing voor wat oudere mensen waarbij de binnen of mediale meniscus grotendeels diende verwijderd te worden. In dit geval wordt de versleten meniscus dan vervangen door een kunststof meniscus prothese.