In een normaal gewricht bedekt kraakbeen het uiteinde van de beenderen, en het zorgt er mee voor dat deze beenderen zacht en zonder pijn tegenover elkaar kunnen bewegen (tekening 1). Bij arthrose treedt er geleidelijk aan een verdunning van het kraakbeen op, en de beenderen wrijven tegenover elkaar. Dit veroorzaakt ontsteking (arthritis) van het gewricht, met pijn, zwelling en verstijving als gevolg (tekening 2).
In de hand is vooral het gewricht aan de basis vande duim vaak aangetast. Dit gewricht wordt gevormd door een klein beentje van de pols (het trapezium) en het eerste van de drie beenderen van de duim (metacarpaal 1). De vorm van dit gewricht geeft de duim een grote beweeglijkheid en de mogelijkheid om met elke vinger in contact te komen.
Wie krijgt er arthrose ?
De eigenlijke oorzaak van arthrosis is onbekend. Arthrosis aan de basis van de duim komt meer voor bij vrouwen dan bij mannen en er is zeker een erfelijke factor. Meestal beginnen de symptomen pas na de leeftijd van 40 jaar. Ongevallen van dit gewricht, zoals breuken of zware verstuikingen kunnen de kans om arthrose te krijgen verhogen.
Symptomen
De eerste klacht is meestal pijn aan de duimbasis bij het grijpen van voorwerpen tussen duim en vingers, zoals openen van een fles, draaien aan een sleutel, openen van een deur, …. Zware belasting van de duim en weersveranderingen (temperatuur en vochtigheid) kunnen ook pijn veroorzaken. Als de ziekte erger wordt, is er ook bij lichtere activiteiten pijn.
De kracht in de hand zal verminderen en er kan zwelling optreden rond de duimbasis. Geleidelijk aan zal ook de beweeglijkheid van de duim afnemen en kan er wat uitwendige misvorming optreden.
Hoe wordt de diagnose gesteld ?
Het verhaal van de patiënt is dikwijls al erg suggestief: pijn aan de duimbasis, zwelling en verminderde beweeglijkheid. Bij het onderzoek worden verder enkele tests uitgevoerd om de diagnose te bevestigen. Aandrukken van de duim tegen de pols terwijl het gewricht bewogen wordt, veroorzaakt een krakend gevoel en is pijnlijk. Dit wordt veroorzaakt door de afwezigheid van kraakbeen, waardoor de beenderen over elkaar wrijven. Ook rechtstreeks duwen op het gewricht is pijnlijk. Uiteindelijk zal een radiografie van de hand de diagnose bevestigen, want hierop zijn de veranderingen bij arthrosis erg duidelijk te zien.
Behandeling van arthrosis aan de duimbasis
In het beginstadium zal rust, medicatie en dragen van een duimspalk vaak verbetering brengen. Ook een inspuiting met cortisone verbetert meestal tijdelijk de pijn.
Als de klachten erg uitgesproken zijn kan een heelkundige ingreep nodig zijn. Er worden veel verschillende operaties uitgevoerd voor dit probleem: gaande van het vastzetten van het gewricht, het plaatsen van een prothese of het verwijderen van het aangetaste polsbeentje. Al deze ingrepen hebben hun voor– en nadelen, en uiteindelijk kiest uw arts samen met u de beste oplossing. Studies tonen aan dat alle ingrepen goede en vergelijkbare resultaten geven.
Het voordeel van het plaatsen van een prothese is dat de pijnklachten en de functie van de duim na de ingreep sneller verbeteren dan bij een resectie van het trapezium. Eén van de nadelen is dat een prothese kan loskomen, waarna een heringreep kan noodzakelijk zijn.
Nazorg
De eerste uren na de ingreep kunnen pijnlijk zijn, en daarom wordt voldoende pijnmedicatie voorgeschreven. Na de ingreep wordt een verband met een spalk aangelegd dat 2 weken dicht mag blijven. Na 2 weken worden de hechtingen verwijderd en wordt een kleiner en lichter verband aangelegd voor 4 weken. Vanaf zes weken na de ingreep kan u de hand terug normaal beginnen gebruiken, maar er zal nog verschillende maanden lichte last en krachtvermindering zijn. Uiteindelijk is de overgrote meerderheid van patiënten erg tevreden over het resultaat.